جشن نوروز، به عنوان یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان و یک سرمایه‌ی ملی-اجتماعی، همواره با شادی، امیدواری و اشتیاق در میان مردم همراه بوده و از دیدگاه جامعه‌شناسانه، موجب تقویت روابط اجتماعی و ایجاد حس هم‌بستگی بین افراد می‌گردد. به‌گونه‌ای که همه ساله از ابتدای اسفندماه، شاهد بازار داغ خرید پوشاک، آجیل، ماهی، سبزه عید و دیگر الزامات عید نوروز بوده‌ایم. شاهد مردمی که پس از رویارویی با چالش‌های سخت، همواره چشم‌اندازها و امیدهای تازه‌ای را پیش رو داشته‌اند اما در سال‌های اخیر، با وجود تحولاتی هم‌چون رکود اقتصادی، تورم، گرانی و کاهش قدرت خرید، این اشتیاق به‌طور قابل توجهی با کاهش مواجه شده است. بدیهی است که مفهوم اقتصادی «تورم»، آثار و پیامدهای اجتماعی غیرقابل‌انکاری در بخش‌های مختلف جامعه دارد و اشتیاق به فرارسیدن سال نو می‌تواند به دلیل امکانات محدود و فشارهای اجتماعی و اقتصادی کاهش یابد.

تورم به‌عنوان یک پدیده‌ی اقتصادی که با افزایش پیوسته قیمت‌ها همراه است، تأثیرات گسترده‌ای بر رفتار و زندگی اجتماعی مردم دارد. این پدیده می‌تواند منجر به تغییر الگوهای خرید، افزایش استرس و نگرانی، کاهش اعتماد به سیستم اقتصادی و افزایش نابرابری اقتصادی شود. در نتیجه مردمی که تنها قدرت خرید محصولات اساسی را دارند، تمایل کمتری نسبت به خرید سال نو خواهند داشت و در نتیجه، فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی آن‌ها تحت تأثیر این پدیده قرار گیرد که می‌تواند منجر به افزایش فاصله‌ی اجتماعی و احساس عدالت اجتماعی ناکافی شود. به‌طور کلی، تورم می‌تواند تأثیرات منفی بر رفتار و روند زندگی اجتماعی مردم داشته باشد و نیازمند برنامه‌ریزی و کنترل دقیق اقتصادی از سوی دولت و مسئولان است.

یکی از این تأثیرات، از بین رفتن اشتیاق مردم نسبت به جشن‌ها، برپایی رسوم و هم‌چنین مهیا شدن برای سال نو است. همان‌طور که اشاره شد، هنگامی که افراد یک جامعه، با افزایش چشم­گیر قیمت مواد اولیه یا مصرفی‌ مواجه شوند، بی‌شک امکانات مالی برای خرید هدایا، غذا و پوشاک نو محدودتر گشته و احساس ناخوشایند محدودیت و تحمل فشار اقتصادی بر روی شانه‌های آن‌ها قرار می‌گیرد.

مبرهن است که گرانی مواد غذایی، پوشاک و سایر ضروریات زندگی می‌تواند حوزه‌ی آمال و آرزوهای افراد را کاهش داده و احساس ناامیدی و استرس را گسترش دهد. به علاوه رکود اقتصادی، افزایش چشم‌گیر قیمت‌ها و تورم ۴۳ درصدی، موجب افزایش هزینه‌های زندگی و کاهش قدرت خرید آن‌ها می گردد. با در نظر گرفتن رسوم عیدی دادن به کودکان و دید و بازدیدها، این افزایش نجومی قیمت‌ها، باعث بی‌انگیزگی، کاهش اشتیاق و سرمایه‌ی اجتماعی مردم نسبت به جشن سال نو می‌شود.

از طرف دیگر، پیامدهای پنهان روانی ناشی از مسائل اقتصادی، موجب به وجود آمدن نگرانی‌ها و واهمه از سیر صعودی قیمت‌ها در سال جدید نیز می‌تواند روحیه و اشتیاق مردم را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط، مردم ممکن است به سادگی و با میل کمتری در آیین‌های عید نوروز شرکت کنند.

چون با تورم و افزایش قیمت‌ها، هزینه‌های زندگی و نگرانی‌های مرتبط با امنیت مالی، انتظارات و امیدها نسبت به فرارسیدن سال جدید کاهش یافته؛ بدین طریق نقش اقتصاد در تشکیل و شکل‌گیری رویدادها و جشن‌ها، می‌تواند به عنوان یک موضوع روز، مورد توجه محققین علوم اجتماعی قرار گیرد. زیرا تاثیر غیرقابل اجتناب این پدیده بر اقتصاد خانوار و افزایش بی انگیزگی اجتماعی، از مهم‌ترین مسائل یک جامعه پویا است.

در نهایت می‌توان اذعان داشت که رابطه‌ی بین گرانی و بی انگیزگی جامعه، قابل توجه است و عوامل ذکر شده می‌توانند تأثیر به‌سزایی در شکل‌گیری این پدیده داشته باشند. برای حل این مسئله، لازم است تلاش‌هایی در جهت حل مشکلات اقتصادی، افزایش آگاهی، رفع نگرانی‌ها و استرس‌های جامعه صورت گیرد. هم‌چنین، لازم است فضایی را برای احیای سنت‌ها و ارزش‌های فرهنگی فراهم کرد تا بازگشت انگیزه، اشتیاق و شادی حقیقی مردم در جشن سال نو امکان‌پذیر گردد.