بنده نیز با مشورت برخی اساتید دانشگاه (دکتر مسعود سعادت‌مهر و دکتر حمید ذوالقدر) یک گروه تحقیق، تشکیل داده و پس از مطالعه و بررسی، با ترسیم نقشه راه اولیه و بهره‌گیری از خِرد جمعی، فعالیت پژوهشی خود را آغاز کردیم. در میانه کار متوجه شدیم که یافتن داده‌های مورد نیاز تحقیق، سخت‌تر از برنامه‌ریزی اولیه بوده است. زیرا به همان مقدار که یافتن داده‌های کشوری سهل و ساده بود، یافتن داده‌های استانی، سخت و طاقت فرسا بود. لذا در این زمینه جا دارد از زحمات همه‌ی عزیزانی که با صرف زمان بسیار، گشاده‌رویی و صمیمت، در استخراج داده‌های تحقیق، کمک شایانی نمودند و در به نتیجه رسیدن تحقیق حاضر نقش به‌سزایی داشتند، سپاس‌گزاری کنیم.
واقعیت این است که سال‌هاست اقتصاد ایران با معضل تورم دو رقمی، دست و پنجه نرم می‌کند. طبق گزارش منتشر شده بانک مرکزی، اقتصاد ایران طی ۴۴ سال گذشته فقط ۴ سال تورم تک‌رقمی داشته و مابقی سال‌ها تورمی دو رقمی را تجربه کرده است. حتا طی ۵ سال متوالی منتهی به ۱۴۰۲ (۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲) نرخ تورم در اقتصاد ایران بالای ۴۰ درصد بوده و بیش‌ترین مدت ماندگاری را در این دوره داشته است. تداوم این وضعیت، هشداری جدی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود. زیرا که در شرایط تورمی، نااطمینانی نسبت به آینده افزایش می‌یابد و به تبع آن انگیزه سرمایه‌گذاری‌های جدید و روند فعالیت‌های مولد کاهش می‌یابد. برای سال جاری نیز به نظر می‌رسد اگر سیاست‌های کلان اقتصادی در روندی مشابه با سال‌های قبل پیش برود، نرخ تورم بالا ماندگار خواهد بود.
تازه‌ترین بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد اقتصادی پایین و تورم بالا محتمل‌ترین سناریوی سال ۱۴۰۳ است. از طرف دیگر آمارها نشان می‌دهد که وضعیت نرخ تورم در همه‌ی استان‌ها یکسان نیست و این شاخص در برخی استان‌ها مانند استان لرستان نسبت به متوسط کشوری، بالاتر است و در این خصوص بین استان‎های کشور، تفاوت معناداری وجود دارد.
بنابراین، اگرچه استفاده از ابزارهای اقتصاد کلان می‎تواند نرخ تورم را در کل کشور کاهش دهد اما با توجه به ویژگی‎های هر استان میزان کاهش و یا افزایش نرخ تورم در اثر سیاست‎های کلان اقتصادی متفاوت خواهد بود. از این رو، علاوه بر این که شناسایی عوامل کلان موثر بر ایجاد تورم در کل کشور بسیار مهم و ضروری است؛ شناسایی عوامل موثر بر تورم در هر استان با توجه به ویژگی‎های آن استان نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و ضروری است.
استان لرستان نیز یکی از استان‎های کشور است که در سال‎های مختلف، نرخ تورم آن بیش‌تر از متوسط نرخ تورم در کل کشور بوده و از لحاظ رشد سرسام‌آور قیمت‎ها جزء چند استان اول بوده است. لذا در این تحقیق سعی شده تا عوامل موثر نر نرخ تورم در استان لرستان شناسایی و راهکارهای متناسب با آن ارائه شود.
نتایج این طرح پژوهشی برای دوره‌ی ۱۴۰۱-۱۳۷۹ نشان داد که مهم‎ترین عوامل ایجادکننده تورم در سطح ملی، نرخ ارز، نرخ رشد نقدینگی و کسری بودجه دولت هستند که همگی تاثیر مثبت و قابل‌توجهی بر نرخ تورم دارند، به‌گونه‌ای که تورم استان لرستان تا ۸۸ درصد از نرخ تورم کشوری تبعیت می‌کند. هم‌چنین نتایج نشان داد که در بین عوامل استانی، تولید سرانه‌ی استان، بودجه‌ی عمرانی استان و نسبت تسهیلات بانکی تاثیر منفی در نرخ تورم دارند. به عبارت دیگر، این عوامل باعث کاهش نرخ تورم در استان می‎شوند. هم‌چنین نتایج حاکی از آن است که متغیرهای نسبت مالیات‎ها به تولید سرانه‌ی استان، نرخ بی‌کاری استان و نسبت واحدهای صنعتی استان به کشور، تاثیر مثبتی بر نرخ تورم در استان لرستان دارند. با توجه به نتایج حاصل شده، پیشنهاد شده جهت کاهش نرخ تورم استان لرستان، شرایط تولید در استان تسهیل شده و در راستای حذف موانع تولید، حرکت شود. ایجاد اعتبارت و هدایت آن به سمت تولید از طریق نظارت دقیق بر تخصیص اعتبارت بانکی در این خصوص می‌تواند بسیار موثر باشد. هم‌چنین پیشنهاد شده تا با یک ارزیابی دقیق، بیش‌ترین کالاهای وارداتی از استان‎های دوردست به استان لرستان شناسایی شود و اعتبارات بانکی و بودجه‎های عمرانی در راستای راه اندازی واحدهای تولید که منتهی به تولید این کالاهای وارداتی در استان شوند، تخصیص یابد.
یکی از خروجی‌های مهم این تحقیق، بررسی و چگونگی اثرگذاری سطح درآمد سرانه مردم استان بر نرخ تورم استان بوده است. این تحقیق نشان داد چون سطح درآمد سرانه مردم استان لرستان کمتر از میانگین کشوری است (لرستان ۲/۲ جمعیت کشور و ۲/۱ تولید ناخالص کشور را داراست و در جایگاه ۲۶ ام در بین استان‌های کشور قرار دارد)، لذا بیشتر درآمد خانوارهای لرستانی صرف هزینه‌های خوراکی می‌گردد. زیرا وقتی درآمد سرانه پایین است، ضریب اهمیت کالاهای خوراکی در محاسبه نرخ تورم بیش از سایر اقلام سبد مصرفی خانوار مانند خدمات آموزشی، تفریحات، هزینه‌های بهداشتی و درمانی، خود را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، به دلیل درآمد سرانه پایین، بیش‌تر درآمد مردم استان لرستان صرف کالاهای خوراکی شده و چون تغییرات قیمت اقلام خوراکی بیش‌تر بوده، لذا مردم استان لرستان افزایش قیمت‌ها را بیشتر احساس کرده‌اند. مطابق نتایج به‌دست آمده، پایین بودن درآمد سرانه مردم استان لرستان نسبت به میانگین کشوری، می‌تواند یکی از علل بیش‌تر بودن نرخ تورم استان نسبت به میانگین کشوری نیز باشد.

*دکترای اقتصاد بین‌الملل