امروز : چهارشنبه, ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۳ - 8 ذو القعدة 1445
«ژغرافیای لرستان»؛ تصحیحی پژوهش‌محور در معرفی لرستانِ دوره‌ي قاجار
ژغرافیای لرستان عنوان چهارمین کتاب ساسان والی‌زاده نویسنده و پژوهشگر ادبیات و تاریخ است، کتابی در زمینه اوضاع سیاسی و اجتماعی لرستان در دوره قاجار است، کتابی که نویسنده درباره آن می‌گوید: «احساس کردم که باید برای جبران فقر منابع درباره‌ی لرستان‌شناسی کاری باید کرد لذا چند سال پیش کتاب مقصود جهان تالیف محمود میرزا فرزند فتحعلی شاه قاجار که نخستین کوشش در شناخت جغرافیای لرستان است را تصحیح و منتشر کردم.»
والی‌زاده با بیان اینکه فرهنگ حوزه‌ی گسترده و متنوعی را شامل می‌شود و نمی‌توان آن را به حوزه‌ی خاصی محدود کرد، گفت:« بخش‌های مختلفی از جمله ادبیات، آداب و رسوم و زبان هرکدام بخش مهمی از حوزه‌ي گسترده و فراگیر فرهنگ هستند اما مفهوم فرهنگ گسترده از این حوزه‌ها است. فرهنگ را می توان نوعی تربیت و آگاهی جمعی نامید و در تشبیه پیکره‌ی انسانی از آن به‌عنوان عصب یاد می‌شود.»
این نویسنده و روزنامه‌نگار در ادامه تاریخ‌نگاری و حرکت در مسیر شناساندن مناسبات اجتماعی و سیاسی در ادوار مختلف تاریخی را نوعی فعالیت فرهنگی با هدف تقویت هویت بخشی در نسل‌های آتی دانست و توضیح داد:« هر کسی که در معرفی وضعیت جغرافیایی منطقه‌ای گام برمی‌دارد و قلم فرسایی می‌کند، بی‌تردید فرهنگ‌ساز بوده و تلاش‌هایش جنبه تربیتی دارد. برخلاف بسیاری از اقوام که در حیطه سیاسی و اجتماعی مطالعات و آثار جدی و قابل توجه دارند متاسفانه در لرستان این حلقه‌ی مفقوده وجود دارد و به‌رغم تلاش‌های ارزشمندی که از اواسط دهه‌ي هفتاد در حوزه‌ي لرستان‌شناسی انجام شده است اما هنوز به جریان فرهنگی تبدیل نشده است.»
والی‌زاده در ادامه به شخصیت مهم و تاریخی میرزا رحیم‌خان «معین السلطنه» اشاره کرد و افزود:« معین السلطنه در ۴۰ سال پایانی دوره‌ي قاجار جزو مهم‌ترین و تاثیرگذارترین سیاست‌ورزان خطه‌ي لرستان بود که هنوز ابعاد شخصیتی و مردمی او شناسانده نشده است و در شرایطی که سه قدرت جهانی در جغرافیای کوچک لرستان قدرت نمایی می‌کردند. معین السلطنه اوج وطن‌پرستی خود را نشان داد و اعلام می‌کند که هرگز اجازه نمی‌دهد که بیگانه و اجنبی در این سرزمین حضور داشته باشند.»
وی تصریح کرد:« کتاب جغرافیای لرستان هم در همین دوره به سفارش رکن‌الدوله نوشته می‌شود. این کتاب مثل همه کتاب‌هایی که در آن دوره نوشته شده شناسنامه امنیتی برای آن ایالت محسوب می‌شود و البته وجود نگاه جانب‌دارانه در آن مشهود است.»
والی‌زاده با اشاره به روش تحقیق و پژوهشی که در مسیر تصحیح و نگارش کتاب ژغرافیای لرستان به‌کار گرفته است، اظهارداشت:« در تدوین این کتاب، استفاده از روش ها و رویکرد انتقادی جوابگو نبود و لازم بود که از روش قیاسی استفاده شود ضمن اینکه کتاب بررسی چند وجهی لازم داشت، یعنی هم‌زمان باید به اصطلاحات و ادبیات و گویش آن دوره و نوع رسم‌الخط توجه می‌شد که به نوعی از سختی‌های این تصحیح این کتاب است.»
وی گفت: «با توجه به این موارد اصل کتاب که تقریباً کم حجم به حساب می‌آید در روند تصحیح قریب به هزار پانوشت دارد گاهی برای هرکدام از آن‌ها هفته‌ها بررسی و به مرجع‌های مختلف مراجعه شده است. حتا درخصوص اسامی هر یک از رجال با پژوهشگران و طوایف آن طایفه و تیره گفت‌وگو انجام شده است.»
این محقق و پژوهشگر در ادامه اهمیت رجال‌شناسی را مورد تاکید قرار داد و بیان کرد:« سوگمندانه در شناخت و معرفت نسبت به رجال تاریخی به شدت کوتاهی شده است و ما تک‌نگاری‌های جامع راجع به بیش‌تر شخصیت‌ها نداریم.»
والی‌زاده اظهارداشت:« امروز حوزه‌ی فرهنگ به تشکیل چنین جلساتی با حضور فرهیختگان و اندیشمندان رشته‌های مختلف نیاز دارد که با نگاه جامع و به دور از سطحی‌نگری و پوست ورزی و با رویکرد انتقادی در عین رواداری کنار هم بنشینند تا گفتمان و دیالوگ شکل بگیرد.»
آیین رونمایی چهارمین اثر ساسان والی‌زاده در حوزه‌ی تاریخ نویسی با عنوان «ژغرافیای لرستان» با حضور جمعی از اساتید دانشگاه، نویسندگان، شاعران و اصحاب قلم و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ لرستان به میزبانی انجمن لرستان‌شناسی در نخستین نشست ایوار پانزدهم اسفندماه۱۴۰۲ برگزار شد. هم‌چنین یادکرد خدمات زنده‌یاد «حسین غضنفری» از دیگر بخش‌های این نشست بود.
محمدجعفر محمدزاده استاد ادبیات و زبان فارسی نیز در آن آیین با تقدیر از فعالیت‌هایی که در حوزه ادبیات و تاریخ اقوام انجام می شود بر لزوم گسترش کمی و کیفی این اقدامات به‌ویژه درخصوص قوم لر تاکید کرد و گفت: «معتقدم که اقوام در مناسبت با ایران اصالت و هویت دارند و شخصیت‌های برجسته نه به زبان و قوم خود بلکه به شهر و کشور خود شناخته می‌شوند.»
محمدزاده با بیان اینکه لرستان در مقاطع مختلف تاریخی از جایگاه ممتاز و برجسته‌ای برخوردار بوده است، اظهارداشت: «شناخت و معرفی این جایگاه ممتاز از دو جنبه حائز اهمیت است اول اینکه به‌عنوان قطعه‌ای از ایران در شناخت کشورمان مفید است و دوم اینکه موجب می‌شود که فرزندان و نسل آتی به سرزمین پدری و ظرفیت‌های خود آشنا شده و اعتماد به نفس و هویت ملی و دینی تقویت شود. البته در لرستان در بعد توسعه فرهنگی و نیروی انسانی غفلت شده‌است.»
محمدزاده با اشاره به اهداف تشکیل انجمن لرستان‌شناسی، گفت:« تلاش برای تدوین دانش‌نامه‌ی لرستان در دستور کار این انجمن قرار دارد تا منابع و اطلاعات پراکنده جمع‌آوری و در قالب شیوه‌نامه‌ي روشمند تدوین شود، طراحی جایزه سالیانه بلوط طلایی برای بهترین آثار در حوزه‌ي فرهنگ در سه حوزه‌ی ادبیات، پژوهش و تولیدات رسانه‌ای از دیگر برنامه‌ها و اهدافی است که در انجمن پیگیری می‌شود.»
غلامرضا عزیزی که از باشندگانآن نشست بود با اشاره به اینکه در حوزه‌ی لرستان‌شناسی با فقر منابع تاریخی مواجه هستیم، اظهارداشت: «به‌رغم اینکه لرستانی‌ها در دوره اتابک کوچک ۵۰۰ سال دوره حکمرانی داشتند اما هیچ منبع تاریخی از آن دوره به دست ما نرسیده است.»
وی تلاش‌های والی‌زاده را در رفع محرومیت آثار مکتوب در حوزه‌ی لرستان قابل تقدیر دانست و گفت:« دکتر والی زاده درحوزه‌ی ادبیات تخصص و سررشته دارند و کتاب‌های تاریخی به‌جا مانده از دوره‌ی قاجار را با نگاه ادیبانه تصحیح و بازنویسی کرده که بسیار ارزشمند است. البته فعالیت‌های وی صرفاً به حوزه‌ی کتاب و تاریخ‌نگاری محدود نیست و درحوزه موسیقی و آواشناسی نیز تبحر دارد.»
دکتر ساسان والی‌زاده، , ژغرافیای لرستان،
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.