در واقع مقصود گوینده این است که اهل خدعه و حیله و فریب نیست که شمشیر در نهان داشته باشد و از پشت خنجر بزند.آشکارا مبارزه می‌کند و از ارعاب دشمن و مخالف بیم و هراسی ندارد.اکنون به ریشه‌ی تاریخی آن پرداخته که اهل اصطلاح بدان تمثل می‌کنند.

این مثل از راه و رسم عیاری در قرون اولیه هجرت ریشه گرفته است. عیاران یا جوانمردان طبقه و طایفه‌ای بوده‌اند متشکل از مردمان قوی، هوشیار و فداکار که از دروغ و دروغ‌گویی و خیانت و تجاوز به نوامیس دیگران بیزار بوده‌اند. راست‌گو بودند و در عالم جوان‌مردی حق نان و نمک را ملحوظ می‌داشتند که در این مورد داستان‌های زیادی در کتب تاریخی ثبت شده است.

عیاران از آن‌جا که مجامع و تشکیلات محرمانه و پنهانی داشته‌اند و به ظاهر کسی آن‌ها را نمی‌شناخت به هنگام انجام ماموریت شمشیر را از رو نمی‌بستند بلکه کمربند چرمین را در زیر لباس بر کمر می‌بستند و شمشیر را از حلقه‌ی کمربند مزبور آویزان می‌کردند به قسمی که معلوم نشود سلاحی بر کمر دارند و احیاناً شناخته شوند.

بعدها که تشکیلات عیاری رونقی یافت و کار عیاران بالا گرفت، هرگاه دشمن را ضعیف و ناتوان تشخیص می‌دادند و مبارزه‌ی پنهانی را ضروری نمی‌دیدند، بدون هیچ‌گونه بیم و هراس شمشیر را از رو می‌بستند و دشمن را از پای در می‌آوردند.این مثل رفته رفته بر اثر مرور زمان به صورت ضرب‌المثل درآمد و در موارد مبارزات علنی و آشکار به‌منظور تحقیر و تخفیف طرف مقابل مورد استفاده قرار می‌گرفت.

ادامه دارد...