انسان در ذات خویش موجودی کنجکاو و پرسش‌گر و تا حدودی دارای جنب و جوش و امیدوار به یادگیری است. در برخی جوامع کنجکاوی‌ها، پرسش‌ها، شک‌ها، تردیدها و استقلال‌طلبی‌های اعضای جامعه‌ی خود، به‌ویژه نوجوانان و جوانان را ارج می‌نهند و و هرچه‌قدر از عمرشان می‌گذرد، پاسخ مستدل و منطقی می‌دهند.
برخی جوامع با روحیات کودکان و نوجوانان و جوانان آشنایی نداشته و برای بالندگی و مسئولیت‌پذیری آن‌ها هیچ کوششی انجام نمی‌دهند بلکه روحیات پرسش‌گری، کنجکاوی، عمل‌گرایی، تفکر و استقلال‌طلبی را در ذات آن‌ها سرکوب می‌نمایند.
دردنیای فرامدرن بیش‌تر شهروندان برای کار و علم اهمیت بسیاری قائل هستند. آن‌ها هرکاری را مبتنی بر علم و دانش و خردورزی شروع می‌کنند.
انسان فرامدرن با حسابگریش فعالیت‌هایی را که مبتنی بر تولید علم، عام‌المنفعه و مقرون به‌صرفه هستند، انجام می‌دهد. در کشوری که کمبود آب بسیار احساس می‌شود، در امور کشاورزی افراد عاقل محصولاتی را کاشت می‌کنند و به عمل می‌آورند که برای محصول‌دهی از آب کم‌تری استفاده شده‌باشد. برای مثال اگر برای به عمل آوردن هر کیلو هندوانه، هزار لیتر آب مصرف شود، کاشت هندوانه مقرون به‌صرفه نیست. برنامه‌ریزان با تکیه بر تحقیق و علم فعالیت‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و …. را انجام می‌دهند؛ بنابراین برای ارتقای توسعه‌ی پایدار باید زیرساخت‌های آن با تکیه بر عقل رشاد، دستگاه‌ها و تکنولوژی مناسب، تولید علم و به سمت دیجیتالی کردن فعالیت‌ها، پرورش و آموزش نیروی انسانی کارآمد و آشنا با رایانه و کنترل ربات‌ها در امور محوله‌ی آن‌ها و شهروندان مسئولیت‌پذیر و … همه آماده باشند.
اهمیت مسئولیت‌پذیری در زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و… ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
مسئولیت‌پذیری یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی هر انسانی است که این خصوصیت در موفقیت او نیز نقش به‌سزایی دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، «مسئولیت‌پذیری یک الزام و تعهد درونی برای انجام مطلوب همه فعالیت‌هایی است که فرد آن‌ها را بر عهده می‌گیرد.»[ استفاده از رایانه]
شوربختانه برخی از انسان‌ها مسئولیت‌گریزند و با ترفندهای گوناگون از پذیرش تعهد و مسئولیت شهروندی فرار می‌کنند. در حالی که مسئولیت‌پذیری عامل مهمی در تسریع روند پیش‌رفت‌های فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و روابط بین فردی است.
در حقیقت انسان مسئولیت‌پذیر، موجب می‌شود که بر اعتبار اجتماعی، میزان علاقه و اعتماد دیگران به او افزوده شود. از طرفی دیگر مسئولیت‌پذیری انسان باعث ایجاد احساس ارزشمندی و عزت نفس بسیاری می‌شود، تا آن‌جا که زندگی با فردی وظیفه‌شناس و مسئولیت‌پذیر بسیار لذت‌بخش‌تر از زندگی با فردی بی‌مسئولیت است. گرچه مسئولیت‌پذیری معنا و مفهوم قراردادی اخلاقی و تربیتی دارد که در هر زمانی نیز قابل آموزش و فراگرفتن است، اما در دوران کودکی و نوجوانی، با در اختیار داشتن زمان بیش‌تری برای آموزش مفیدتر خواهدبود.(العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر)
مسئولیت‌پذیری نیز مانند بیش‌تر امور و لوازم تداوم حیات اجتماعی، اقتصادی و… آموختنی بوده و شایسته است که شهروندان آن را یاد بگیرند.
انسان باید بخواهد تا دانا شود و تخصصی به‌دست آورد. البته گذشته از خواستن، زیرساخت آموزش و توانایی برای انجام آن امر مهم، ضروری است.
راه‌کارهایی جهت پرورش مسئولیت پذیری:
مسئولیت‌پذیری را توانایی پذیرش، پاسخ‌گویی و به عهده گرفتن فعالیتی که از کسی درخواست می‌شود و آن شخص حق دارد انجام آن کار محول شده را بپذیرد یا رد کند. زمانی که فردی قصد دارد مسئولیتی را بپذیرد، باید کاملاً برای خود مشخص کند که موضوع درخواست چیست و در برابر پذیرش آن چه چیزی به دست می‌آورد یا در صورت نپذیرفتن آن چه چیزی را از دست خواهدداد. در واقع مسئولیت‌پذیری یک انتخاب کاملاً آگاهانه است.
به خاطر داشته‌باشید تا نخواهید و تلاش نکنید هرگز نمی‌توانید فرد مسئولیت‌پذیری شوید.
برخی مسئولیت‌پذیری و مسئول‌بودن را به ‌معنای پیروی کورکورانه و تقلید بی‌چون و چرا از دیگران معنا می‌کنند، این درحالی است که هر فردی با دیگری متفاوت است و سبک زندگی متفاوت از دیگری دارد و دقیقاً به همین دلیل است که هرگز نمی‌توان با ارائه‌ی نسخه‌ واحدی برای همگان، مسئولیت‌پذیری را ایجاد کرد.[تلخیص ازسایت اقتصاد آنلاین، مقاله‌‌ی اهمیت مسئولیت‌‌پذیری در زندگی]
آن‌چه که کشورهای جهان سوم را واداشته، تا از تلاش منطقی باز ایستند، عبارتند از؛
۱- تعلیم و تربیت سنتی از بالا به پایین که یکی باید بگوید و بقیه بشنوند و عمل کنند. این شیوه هم با وجود فضای باز رایانه‌ها و گوشی‌های همراه دانش‌آموران سردرگم شده‌اند.

۲- بی‌برنامگی اولیا و نظام آموزشی این نوجوانان و جوانان که بیش‌ترشان دانش‌آموز هستند. تنها سرگرمی و وقت تلفی آن‌ها به صورت فردی و گروهی مشغول گوشی‌هایی هستند که والدین با سختی فراوان برای آ‌ن‌ها تهیه کرده‌اند.
۳- کار برای افراد در سن کار و فعالیت نیست. اگر هم هست کارها به صورت علمی نیست و گاهی آن کار مقرون به‌صرفه نیست.
۴- کشورهایی شبیه کشور ما که عامل به برنامه‌ها نیستند و معتقدند دنیا محل گذر است و هر طور باشد می‌گذرد. در حقیقت با سوءاستفاده کردن سیاسیون و تبلیغ ضددنیا داشتن، افراد را به وضع موجود فرا می‌خوانند. به عبارت دیگر با زبان بازی توجیه‌گر فقر و دنیاستیزی هستند.
۵- عدم تلاشگری علمی و عملی، موجب افزایش فقر می‌شود. این جوامع پس‌انداز بسیار کمی دارند. آن‌ها آینده‌نگر نبوده، برعکس رویه‌ی نامتعادل و نامتوازنی در تمام زمینه‌ها دارند. گرایش به تنبلی و مصرف گرایی در آن‌ها وجود دارد.
۶- در این جوامع تقسیم کار به شکل علمی وجود ندارد.
۷- در این جوامع قانون حاکمیت ندارد بر عکس، باندها، واسطه‌ها و دلال‌ها قانون را دور می‌زنند و زمینه‌ی اختلاس و رانت‌خواری و پارتی‌بازی فراهم می‌شود.

۸- دانش‌آموزان برمبنای رفتارهای غلط و رایج جامعه مانند کردار اختلاس‌گران و دزدان کلان و حرفه‌ای، بداخلاقی کاندیداهای رییس‌جمهوری و مجلس و شوراها؛ هتاکی، کلاشی و پرخاش‌گری و تقلب در امتحانات و دل‌سردی نسبت به زندگی و نداشتن آینده‌ای روشن در آن‌ها شکل می‌گیرد.