توانا بود هرکه دانا بود
همواره روزگار با سیمره جاری باشید...
Thursday, 4 July , 2024
امروز : پنج شنبه, ۱۴ تیر , ۱۴۰۳ - 28 ذو الحجة 1445
شناسه خبر : 11354
  پرینتخانه » تاریخی, لرستان پژوهی, یادداشت تاریخ انتشار : ۰۷ دی ۱۴۰۰ - ۹:۲۶ | | ارسال توسط :

معرفی آرامگاه سيدزيبا

معرفی آرامگاه سيدزيبا
بناي آرامگاه «سي‌زيوا» يا زيبا‌‌محمّد در ‌42 كيلومتري شمال خاوري شهر خرم‌آباد، ‌در منطقه مَئميل‌ (از توابع شهر ازنا، شهرستان خرم‌آباد) و بر سينه‌ی كوه بِرآفتا‌و، در ميانه‌ی گورستان روستاي مشهور به باويا(باباها)‌ قرار دارد.

در اين روستا از ديرباز شاخه‌اي از طايفه ساكي امور توليت اين آرامگاه را برعهده داشته‌اند. ا‌ز اين‌رو ايشان و روستاي محل زندگيشان را باويا سي‌زيوا (باباهاي سيدزيبا) مي‌نامند. اين بنا با محوريت خاوري- باختري از يك اتاق ورودي الحاقي و فضاي گنبدخانه (محل تدفين) تشكيل شده است. تنها ورودي بنا در جبهه‌ی جنوبي قرار دارد. در دو سوي آستانه ی ورودي دو فضاي پيرنشين قرار گرفته است. اين ورودي به اتاقي به ابعاد در ۲۵/۳×۵ متر‌ منتهي مي‌شود. فضاي اخير داراي دو تاق‌نما در ديواره‌هاي شمالي و خاوري و آسمانه‌اي تاقي است. آثار برخي مرمت‌ها‌ي دوره‌هاي پس از ساخت در اين اتاق به چشم مي‌خورد. بر شانه باختري اين فضا ‌راهروي كوتاهي در ديوار تعبيه شده است.

 

كارشيو آرامگاه
منبع: ‌ميراث ‌فرهنگي (‌عطا حسن‌پور)

اين راهرو به فضاي اصلي گنبدخانه مي‌رسد. فضاي مربع گنبدخانه به اضلاع ۶۵/۳متر و داراي دو تاق‌نما در ديوارهاي‌ شمالي و باختري و تاق‌نمايي محراب‌گونه در جهت قبله است. در مركز گنبدخانه آثار مزاري به چشم مي‌خورد. روزن‌هاي سه‌گانه ديواره‌هاي جنوبي، شمالي و باختري، نور و تهويه فضا را تامين مي‌كنند. گنبد آرامگاه از نوع دو پوسته گسسته با تاق‌ مازه‌دار است. در تراز پاياني ديواره‌هاي گنبد‌خانه با گوشه‌سازي تركيبي سِكُنج و كاربَندي، فضا از مربع به دايره، ‌نزديك‌ و گنبد زيرين اجرا شده است. گنبد رويين بنا بر گريوي به بلنداي تقريبي ۵/۱ متر‌ بر روي گنبد زيرين استوار است. فضاي ميان دو گنبد به وسيله پاچنگ‌هايي (روزن‌هاي جداره گريو گنبد) قابل دسترسي است. بلنداي گنبد زيرين از كف بنا ۷ و رويين ۱۱ متر است. ‌آثار برخي آرايه‌هاي گچبري در فضاي داخلي آرامگاه به چشم مي‌خورد. ‌در گذشته‌ی نه چندان دور، رشته‌پله‌اي در ديواره بيروني ضلع شمالي قرار داشت كه اكنون تخريب شده است.

آرامگاه و گورستان تاريخي سي‌زيوا (سيد‌زيبا)
عكس: عطا حسن‌پور

اين پله به بام بنا منتهي مي‌شد. ‌بسياري از مردم شخص مدفون در آرامگاه را از فرزندان امام موسي ابن جعفر(ع) مي‌دانند. گفته مي‌شود در نسخه‌ی خطي كتابچه‌ی سفر شاهزاده احمد به لرستان به نام سيد‌ زيبا به عنوان يكي از ياران خاصه احمد ابن موسي(ع) اشاره شده‌است. والله اعلم. به احتمال ‌ديرينگي بنا با عنايت به شواهد معماري به دوره‌ی نخست اتابكان ‌لر (هم‌زمان با دوره‌ی تيموريه) بازمي‌گردد. شواهدي از مرمت‌ها و الحاقاتي از دوره‌ی صفويه و معاصر در برخي نقاط بنا به چشم مي‌خورد. در گورستان پيرامون بنا سنگ‌گورهاي كهني از سده‌هاي مياني اسلامي بدين سو، وجود داشته كه در دهه‌هاي اخير بسياري از آن‌ها از ميان رفته‌اند.

نویسنده : محمد محمدی‌اصل | سرچشمه : سیمره605(28آذرماه1400)
به اشتراک بگذارید
تعداد دیدگاه : 0
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.