مشاوران و مستشاران، انسان‌های تحصیل‌کرده و عالمان سیاسی هستند که از تکنیک‌های تبلیغاتی در سطح جهان آگاهند و قدرت بومی‌سازی آن تکنیک‌ها را دارند.

هرچه شمِ مردم‌شناسی مشاوران بهتر باشد رفتارها و گفتارها و نمادهایی که به نامزد پیشنهاد داده می‌شود، می‌تواند به تحریک و موج‌آفرینی در بین مردم کمک کند.

یک مشاوره‌ی خوب، می‌تواند نامزدی را از آخر جدول نظرسنجی، یک شبه، به صدر جدول نظرسنجی بکشاند! 

رایزن‌ها، آدم‌های دانا و منطقی و هوشمندی هستند که برای صحبت کردن با مخالفان نامزد، انتخاب می‌شوند این نیروها با دلایل قانع‌کننده و منطق نفوذ خود، می‌توانند مخالفان را به موافق و هوادار نامزد تبدیل کنند.

قدرت چانه‌زنی رایزن‌های انتخاباتی هرچه بیش‌تر باشد برد آن‌ها بیش‌تر است. رایزن‌ها انتخاباتی چهره‌هایی موجه و مقبول جامعه هستند که می‌توانند دیگران را به کارناوال انتخاباتی نماینده یا نامزد دعوت کنند.

تفاوت کار رایزن‌ها با مشاوران و مستشاران در شکل کار آنان است، به این معنی که مشاوران و مستشاران گاه از دید مردم پنهانند اما رایزن‌ها را همه می‌شناسند و در خط مقدم تبلیغات انتخاباتی نامزد هستند!

۴-چهره‌ی انتخاباتی:

چهره‌های انتخاباتی افرادی با روحیه‌ی بالای اجتماعی و روابط‌عمومی بسیار خوبی هستند که برای این کار ساخته شده‌اند.

اینان صادق‌ترین نیروهای انتخاباتی هستند که با گرایش‌های گوناگون نژادی یا سیاسی در انتخابات شرکت و برای نامزد خود تلاش می‌کنند.

چهره‌های انتخاباتی خیلی هم به دنبال منفعت شخصی نیستند و بیش‌تر در پی‌افتخارات سیاسی- اجتماعی هستند.

آنان در پایان هر انتخابات برخود لعنت می‌فرستند که دیگر در انتخابات مشارکت نکنند! اما باز به قول خودشان «کرم انتخابات» درونشان را پرآشوب می‌کند و آنان را به مشارکت و نبرد برای پیروزی نامزد خودشان ترغیب می‌کند. 

چهره‌های انتخاباتی برای پیروزی کاندیدای خود سنگ تمام می‌گذارند، هرچه به سمت پایان انتخابات نزدیک می‌شویم تلاش آنان برای پیروزی، بیش‌تر می‌شود. آنان تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد می‌گذارند و از این نظر نگارنده، آنان را روراست‌ترین و صادق‌ترین کنش‌گران انتخاباتی می‌دانم که باید قدر و ارزش‌شان همیشه به همه گوش‌زد شود.

۵-دلال انتخاباتی:

دلالان انتخاباتی آدم‌های فرصت‌طلبی هستند که تاثیر گذارند، آن‌ها کمین می‌کنند تا زمانی که هوای انتخابات از حالت گرگ و میش خارج شود بعد با حس بویایی قوی و نقطه‌زنی که دارند، اسب‌های برنده-نامزدهای پیروز احتمالی- را شناسایی می‌کنند!

دلالان انتخاباتی سعی می‌کنند به شکل‌های گونه‌گون، خود را به آن اسب‌های برنده برسانند سیاست برای آن‌ها، معنای اصیلی ندارد بلکه آنان به دنبال منافع فردی و خانوادگی خود هستند.

یکی از گروه‌های هدف رایزن‌ها، همین دلالان انتخاباتی است و تلاش می‌کنند آنان را با دادن وعدهایی با نامزدهای مورد نظر همراه کنند.

 اگر گاهی، بیش از حد معمول برای پیروزی تلاش می‌کنند و حاضرند در این راه هزینه بدهند، تعجب نکنید! آن‌ها به دنبال «برندسازی» خود هستند و می‌خواهند به مردم چنین وانمود کنند که هرجا ما حضور داشته باشیم، پیروزی مقدر است و خود را به عنوان یک «برند پیروزمندانه» بشناسانند.

 آن‌ها بعد از پیروزی در قبال این برند، منفعت‌های شخصی خود را برمی‌شمارند و در حقیقت کاندیدا را در مشت خود مچاله می‌کنند. پیشنهاد عزل و انتصاب مدیران را مطرح می‌کنند و گاهی اوقات سخن‌گوی تمام و کمال نماینده می‌شوند.

نکته‌ای که در مورد دلال‌های انتخاباتی باید گفته شود این است که همه‌ی تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نمی‌گذارند آنان با اسب‌های برنده‌ی احتمالی نشست‌هایی شبانه هم برگزار می‌کنند!!