اما ناکارآمدی مدیریت در کشور ما روی “علم” را هم سیاه کرده است و گاهی با وجود کافی بودن برخی کالاها و محصولات در کشور، گرانی همان محصولات بیداد می‌کند و فقر از در و دیوار جامعه بالا می‌رود و طبقات پایین جامعه و حتا طبقه‌ي متوسط هم با این فقر عادت کرده و مدارای نجیبانه‌ای با آن دارند.

دلیل آن هم روشن است. محصول در حال فراوانی به دلیل مدیریت ناکارآمد، فاسد می‌شود. به عبارت‌های زیر که تنها در یک ماه گذشته تا کنون در رسانه‌ها منتشر شده است دقت بفرمایید؛

– رییس اتحادیه‌ي بارفروشان مشهد: برخی دام‌داران پیاز را از کشاورزان می‌خرند و آن‌ها را خوراک دام خود می‌کنند. این در حالی است که چندین هزار تن از پیازهای موجود در انبارها هم از داخل شروع به فساد کرده است.

– رییس اتحادیه‌ي بارفروشان تهران: پرتقال و سیب دیگر مشتری ندارد و بهای هر کیلوگرم پرتقال به پنج تا هفت هزار تومان کاهش داشته است اما تاریخ مصرف پرتقال تا پایان فروردین بوده و کسانی که هنوز پرتقال در انبار خود دارند، اکثر بارشان فاسد شده است…و حالا با گرم شدن هوا هزاران تن پرتقال فاسد شده است.

– پیازکاران جنوب کرمان : به داد پیازکاران برسید؛ برخی کشاورزان یا محصولاتشان را از روی زمین برداشت نمی‌کنند چون صرفه‌ي اقتصادی ندارد و برخی دیگر نیز با ضرر بسیار آن‌ها را می‌فروشند.

– رییس اتحادیه‌ي مرغ تهران: مرغ‌داران بیش از ۵۰ روز است که خوراک مرغ ندارند و در خرداد ماه تولید جوجه افزایش می‌یابد و ممکن است به دلیل نبود دان دوباره این جوجه‌ها معدوم شوند. چنان‌چه این وضعیت ادامه‌دار باشد دوباره با بحران کمبود تخم‌مرغ و افزایش قیمت آن مواجه می‌شویم.

– عضو شورای مرکزی نظام صنفی کشاورزی: پیاز ارزان‌تر از کاه شد … و این شرایط باعث شده برخی کشاورزان از برداشت پیاز از اراضی کشاورزی خودداری کنند.

– یک فرمانده مرزبانی: مرزبانان ۲ تا ۳ میلیون انواع جوجه یک روزه قاچاق را کشف کردند اما متأسفانه سایر ارگان‌های متولی برای جمع‌آوری آن‌ها اقدامی انجام نمی‌دهند و جوجه‌های کشف شده تلف می‌شوند.

– نایب رییس اتحادیه‌ي بارفروشان: در جنوب کشور هندوانه‌ها خوراک دام شده است. هندوانه امسال آن‌قدر ارزان است که در میادین اصلی بار روی دست فروشندگان مانده است.

– رییس هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی آذربایجان‌غربی: بیش از نیاز کشور سیب درختی تولید شده و این سیب‌ها به دلیل فراهم نشدن زیرساخت‌های صادراتی و تنظیم بازار نادرست روی دست تولیدکنندگان مانده است.

با این توصیف می‌توان گفت درست است که کشور در این سال‌ها با فشار خارجی، تحریم و انزوا از یک طرف و از سویی دیگر با بحران کمبود کالا و محصول در بخش‌های مختلف و به‌خصوص صنعت ومعیشت روزانه (روغن ومرغ وتخم ومرغ ) روبرو بوده؛ و قشرهای پایین و حتا متوسط جامعه مدام به خاطر تامین معیشت خود در زحمت و سختی گرفتار هستند؛ اما در مواردی هم بحران و ناکارآمدی در مدیریت ،محصول فراوانی را فاسد و تورم را تشدید کرده است.

بحران فساد و ناکارآمدی مدیریت در تولید، نگه‌داری و توزیع محصول و کالای اساسی اگر حل نشود خواهیم دید در عین فراوانی محصول باز هم با چالش‌های جدی مواجه خواهیم بود واین حقیقت ارتباطی به پیشابرجام و پسابرجام و محدودیت‌ها و تحریم‌ها ندارد.

کشوری مانند افغانستان الزاما به دلیل تحریم‌ها نیست که گرفتار فقر و تهی‌دستی است؛ چه بسا تحریم‌های بین‌المللی کشور افغانستان نسبت به ایران بسیار ناچیز است. یا کشورهای حوزه‌ي خلیج فارس الزاما به دلیل بی‌تحریمی نیست که کم‌ترین میزان تورم و گرانی را تجربه می‌کنند. تحریم بودن یا نبودن بسیار مهم است اما فاکتور مهم‌تردر این میان ناکارآمدی و یا کارآمدی دولت‌ها ومدیریت‌هاست.

نگرانیم اگر اقتصاد “مالتوسی” ما را نکشت، فساد و ناکارآمدی مدیریت اقتصادی، جامعه را با مرگ ومیر بیش‌تر روبرو کند. سال‌ها اقتصاد جهان نگران بود طبق نظریه‌ي “مالتوس”، فرمول رشد کشاورزی در این کره‌ي خاکی با فرمول رشد جمعیت نامتوازن شود و به دنبال فزونی جمعیت و کاهش تولیدات کشاورزی و بی‌تعادلی ایجاد شده؛ قحطی، جنگ ومرگ ومیر افزایش یابد.

هرچند که پیش‌بینی “مالتوس” به خاطر نوآوری‌های فراوان و سرعت گرفتن آن نسبت به سرعت تولید مثل بشر تحقق نیافت؛ اما شیوه‌ي جدیدی که ما در مدیریت تولیدات کشاورزی از تولید، نگه‌داری تا مصرف از خود نشان داده‌ایم، جامعه را نگران‌تر و خسران بیش‌تری دامان ما را خواهد گرفت.

یادمان باشد همه‌ي مشکلات معیشتی جامعه به دلیل آن پیچیدگی‌ها و فرمول‌های سخت اقتصادی نیست. گاهی به زبان ساده با اقتصادی روبرو هستیم که نمی‌تواند مرغ و تخم مرغ؛ پیاز و هندوانه را مدیریت کند و هزاران تن از این محصولات در طول سال، یا فاسد و یا خوراک دام می‌شود و از طرفی فقر به دلیل گرانی همین محصولات از در و دیوار جامعه بالا می‌رود.