تداوم میل گردشگران به سفر در یک شهر و منطقه در واقع همان آغازی برای رونق گردشگری است که ارتباط مستقیمی با درآمدزایی و ایجاد رونق اقتصادی برای ساکنان محلی آن مناطق دارد. برای قرار گرفتن در این مسیر نمایش محصولات صنایع‌دستی امری تعیین کننده است تا جذابیت‌های صنایع‌دستی در معرض دید قرار گیرد.

بروجرد از شهرهای غنی کشور در حوزه‌ی صنایع‌دستی است که با در نظر گرفتن این‌که صنایع‌دستی هر شهر بخشی از میراث فرهنگی آن منطقه و نشانی از تاریخ کهن آن دیار محسوب می‌شود، همواره این صنایع مورد توجه مسافران و گردشگران قرار دارد.
شاخص‌ترین و نام‌آورترین صنایع‌دستی بروجرد ورشوسازی است، گواه این ادعا، صدای دلنشین چکش صنعت‌گران با ذوق در کوچه پس کوچه‌های بازار قدیمی بروجرد است که هنوز هم آهنگ دل‌نوازی را به گوش عابران و رهگذران می‌رساند، نوایی که ریشه در ذوق هنرمندانی دارد که در گذر زمان، میراث‌دار و احیاگر صنایع‌دستی این دیار هستند.
حاصل ضربه‌های چکش بر ورقه‌های ورشو تولیداتی کاربردی و تزیینی هم‌چون قوری، قندان، قهوه جوش، انواع سماور نفتی و زغالی، گلاب‌پاش و سینی است که می‌تواند مورد توجه هر مسافری قرار گیرد و آن را برای گذاشتن در بهترین جای منزل خود تهیه کند.
ورشو بروجرد چند سال پیش ثبت ملی شد و گفته می‌شود از قابلیت ثبت جهانی نیز برخوردار است، علاوه بر ورشو و قلم‌زنی که وابسته به ورشو است، مسگری، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی، صابون‌پزی، گیوه‌دوزی، ماشته‌بافی و چاقوسازی از پرآوازه‌ترین تولیدات محلی بروجرد است که در گذشته از رونق خاصی برخوردار بوده‌اند.
این حرفه‌ها در گذشته به حدی شهرت داشته‌اند که هم اکنون در بازار قدیمی شهرستان راسته و بازارچه‌ها و کوچه‌هایی به نام این مشاغل وجود دارد، در باره‌ی مسگری می‌توان یادآور شد که «راسته‌ی مسگرها» در بازار قدیمی بروجرد به نوعی شهرت این پیشه را در ذهن تداعی می‌کند و ظروف مسی در سال های اخیر محبوبیت خود را دوباره به دست آورده‌اند و علاوه بر کاربردهای زینتی به‌عنوان یکی از ظروف اصلی آشپزخانه مورد توجه قرار دارد.
گرایش به سمت صنایع دست بافت اعم از قلاب‌بافی، جاجیم، قالی و ماشته‌بافی از دیگر صنایع‌دستی مورد استقبال در شهرستان بروجرد به ویژه بانوان است. رییس اداره‌ی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بروجرد در این باره می‌گوید: «با این‌که زنان در حوزه‌های صنایع‌دستی به صنایع چوب و فلز گرایش کم‌تری نشان می‌دهند اما قلم‌زنی بر روی ورشو فارغ از جنسیت زن و مرد همواره در بروجرد مورد توجه قرار دارد.»

حجت‌اله یارمحمدی با بیان این‌که بروجرد دارای تنوع بالایی در صنایع‌دستی است، گفت: «بروجرد یکی از با استعدادترین شهرهای کشور در زمینه‌ی صنایع‌دستی است که معرفی هرچه بیش‌تر آن‌ها به احیای ظرفیت‌های گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان و رونق گردشگری بروجرد کمک موثری خواهد کرد.»
وی با اشاره به این‌که بیش از ۴۰ حرفه‌ی سنتی در بروجرد وجود دارد، بیان کرد: «در بررسی‌های تکمیلی ۶۳ رشته مرتبط با صنایع‌دستی که از گذشته تا کنون در شهرستان بروجرد وجود داشته شناسایی شده که از این بین حدود ۳۵ درصد هم‌چنان فعال است.»
وی، افزود:« اوج هنر کار با فلز صنعت ورشوسازی است، در سال‌های اخیر بروجرد به‌عنوان شهر ملی ورشو معرفی شد که این اقدام در نتیجه‌ی کارهای پژوهشی و تلاش‌هایی که توسط معاونت صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی لرستان و با دعوت از کارشناسان وزارت مربوطه صورت گرفت.»
بنا بر گفته‌ی کارشناسان حوز‌ه‌ی میراث فرهنگی و گردشگری، شهرستان بروجرد از نظر رونق اقتصادی و تولیدات صنایع کاربردی و تزیینی از دیرباز مشهور بوده و همواره از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان گفت گستره‌ی صادرات صنایع‌دستی بروجرد از مرزهای کشور نیز فراتر رفته است.

بروجرد و قابلیت‌های گردشگری صنایع‌دستی

گردشگریِ صنایع‌دستی و استقبالی که گردشگران در توجه به اقلام متنوع صنایع‌دستی و خرید از بین آن‌ها به‌عنوان سوغاتی سفر انجام می‌دهند، می‌تواند قابلیتی برای تمرکز بیش‌تر بر این حوزه از گردشگری باشد.»

باستان‌شناس و کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری لرستان در این خصوص می‌گوید:« گردشگری صنایع‌دستی بروجرد قابلیت خوبی دارد، بروجرد به‌عنوان شهر ملی ورشو ثبت ملی شده اما این شهر قابلیت ثبت جهانی را نیز دارد.»

عطا حسن‌پور، افزود:« بیش از  ۴۰ حرفه‌ی سنتی و تولیدی صنایع‌دستی در بازار بروجرد شناسایی شده است، ضمن این‌که شهرستان بروجرد از نظر رونق اقتصادی و تولیدات صنایع کاربردی و تزیینی از دیرباز مشهور بوده و همواره از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است.»

کارشناس پژوهش‌گاه، میراث فرهنگی و گردشگری، گفت:« از سال‌های گذشته تا کنون بروجرد در رشته‌های مختلف هنرهای سنتی و صنایع‌دستی سرآمد و شهره منطقه بوده است، به‌طوری‌که می‌توان گفت گستره صادرات صنایع‌دستی بروجرد از مرزهای کشور نیز فراتر رفته است.»

فرش دست‌باف امیدی برای رونق صادرات صنایع‌دستی

۲۰خردادماه، هم‌زمان با روز صنایع‌دستی، به عنوان «روز ملی فرش» در  تقویم ۱۴۰۱ ثبت شده، این اقدام  به منظور حفظ جایگاه فرش دستباف کشور انجام شده است، هدف متعالی این اقدام رونق صادارت فرش دست‌باف و به دنبال آن رونق‌بخشی به کارگاه‌های کوچک محلی در شهرها و استان‌های مختلف است تا حاصل آن بر سفره‌های محلی راه پیدا کند.

شهرستان بروجرد دارای تقریباً  ۳۲ کارگاه قالیبافی تولید فرش متمرکز و غیرمتمرکز و صنفی است که در صورت احیای هرچه بیش‌تر آن‌ها منجر به پویایی در بازار اشتغال به خصوص در بین زنان خانه‌دار خواهدشد.

در همین خصوص می‌توان یادآور شد که طرح‌های مرتبط با رونق کسب و کارهای خانواده محور به منظور توانمندسازی بانوان که در دولت مورد توجه قرار دارد یکی از محورهای اصلی این کسب و کارهای خانگی پرداختن به صنایع‌دستی در رشته‌های مختلف و از جمله، فرش دست‌بافت بروجرد است که فعالان آن بانوان هستند.

در جریان سفر معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده که در آذرماه سال گذشته صورت گرفت از تعاونی فرش دست‌باف بروجرد که تعاونی نمونه‌ی کشوری و استانی عرضه‌کننده‌ی فرش دست‌باف، گلیم فرش، گبه و تزیینات فرش است بازدید شد و بنا بر گفته‌ی انسیه خزعلی، زمینه برای توسعه‌ی صادرات فرش دست‌بافت بانوان فراهم خواهدشد.

بنا بر گفته‌ی فعالان حوزه‌ی گردشگری و صنایع‌دستی در ۱۵ سال اخیر توجه بانوان به صنایع‌دستی بیش‌تر شده است و عمده متقاضیان برای گرفتن مجوزهای آموزشی صنایع‌دستی نیز بانوان هستند، که در واقع نشان دهنده‌ی تلاش آن‌ها برای راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی با به‌دست آوردن مهارت‌هایی در بخش صنایع‌دستی است، صنعتی که حاصل آن رونق در اقتصاد و سفره خانواده‌هاست.

۲۰ خرداد ماه به‌عنوان روز جهانی صنایع‌دستی نام نهاده شده و همزمان این روز در تقویم ۱۴۰۱ به عنوان روز ملی فرش دستباف ثبت شده است.