مکان‌هایی برای تولد، رشد، یادگیری و کار در این شهر باید پیش‌بینی شده باشند و هم‌چنین مکان‌هایی برای پرورش روح باید وجود داشته باشد. وی شهر سالم را بدین صورت در محیط اجتماعی و کالبدی با امکاناتش که انجام کلیه‌ي فعالیت‌هایی زندگی را به سهولت و با کارآیی مطلوب امکان‌پذیر سازد تعریف کرد(حاجی خانی و صالحی، ۱۳۸۰).
از دیدگاه شهر سالم، شهر به عنوان یک ارگانیسم پیچیده تلقی می‌‌شود که زنده است، نفس می‌کشد، رشد می‌کند و به‌طور مستمر تحول می‌یابد. شهر سالم شهری است که محیط خود را بهبود می‌بخشد و منافع خود را توسعه می‌دهد.در نتیجه مردم آن شهر می‌توانند در دست‌یابی به حداکثر پتانسیل‌های خودشان یاور یک‌دیگر باشند(سازمان جهانی بهداشت،۱۹۹۲)
شهر سالم شهری است که به‌طور مداوم و مستمر در حال آفرینش و بهبود بخشی به محیط‌های کالبدی و اجتماعی بوده و در پی گسترش منابع جامعه‌ای است که مردم را قادر می‌سازد و یک‌دیگر را در راه اجرای تمامی عملکردهای زندگی و دست‌یابی به حداکثر توان خود پشتیبانی کنند. این ایده فقط از دیدگاه بهداشتی مطرح نمی‌شود بلکه یک شهر سالم متضمن این است که مکانی باشد که امکانات و تجارب انسانی را شکل می‌دهد و نقش قاطعی در تعیین سلامت ساکنان شهر دارد(اشتون، ۱۹۸۸).
تعریفی دیگر از شهر سالم تأکید بر خلق زندگی سالم است و شهر سالم را مجموعه‌ای از امکانات رفاهی، بهداشت، اجتماعی و اقتصادی می‌دانند که برای یک زندگی سالم باید در نظر گرفته شود.
برای درک مفهوم شهر سالم شاید دانستن ویژگی‌های شهرناسالم ضروری باشد. شهر ناسالم این‌گونه تعریف شده است:« شهری ناسالم است که نتواند برای شهروندان خود و منافع اساسی سلامتی را فراهم سازد.»
این منابع اساسی عبارت هستند از: غذای سالم و کافی، ۲- هوای پاک، ۳- آب سالم، ۴- بهداشت، ۵- مسکن و سرپناه، ۶- رهایی از فقر و تنگ‌دستی، ۷- فضا و فعالیت تفریحی، پس شهر سالم شهری است که هوای پاک، غذای سالم و کافی بهداشت، مسکن، و فضاهای تفریحی وجود داشته باشد و در آن از فقر و تنگ‌دستی اثری نباشد.

ایده‌ی شهر سالم
ایده‌ی شهر سالم طرح آرمان‌گرایانه‌ای است. با این‌که پیشینه‌ی این طرح چند سال پیش نیست اما ریشه‌های تاریخی آن بس طولانی و پرفراز و نشیب است(زیاری و جانبابانژاد،۱۳۹۱). در ایده‌ی شهر سالم، موجودی زنده است که رشد می‌کند و متحول می‌گرداند، نوعی نتیجه و محصول نیست بلکه نوعی جهت‌گیری و فرآیند است و دارای حرکت تکاملی است، بنابراین در این ایده بر این نکته تأکید می‌شود که انسان و شهر زیر مجموعه‌هایی از طبیعت هستند که به هیچ عنوان نمی‌توان آن‌ها را از هم منفعل کرد. طبیعی است که داشتن شهر سالم و شهرنشینی متعادل بدون همکاری، هماهنگی و تعامل همه‌ي عناصر اعم از مردم(شهروندان)، دولت، توان برنامه‌‌ریزی کشور، شهرداری‌ها و سایر نهادهای شهری مانند شورای شهر و حتا سازمان های غیردولتی نخواهدبود. (نقوی، ۱۳۸۲).
اصول چهارده‌گانه شهر سالم: ۱- حیات بخشی پایدار، ۲-ایمنی، ۳-بهروه‌روی اقتصادی، ۴-تعاون، ۵- دست‌رسی، ۶- تعادل، ۷- سازگاری، ۸- پویایی،(توسعه‌ی نظم)، ۹-هویت،۱۰- زیربنایی،۱۱- تنوع، ۱۲-بهره‌وری وقت آزاد،۱۳- احساس تعلق،۱۴- امنیت
جوامع سالم دورنمایی از سلامت را برای آینده ارائه می‌دهند که در این راه پروسه‌هایی را جهت رسیدن به اهداف به کار می‌گیرند. بدین ترتیب آن اصول ما را در شکل دادن به انگاره‌هایی از شهر سالم یاری می‌دهد تا برای هر اصل معیارها و شاخص‌هایی مشخص شود.

ویژگی‌های شهر سالم
در شهر سالم عموم مردم دارای فرصت‌های شغلی مناسب و برابر هستند، در نتیجه همه‌ی آن‌ها از یک رفاه نسبتاً مطلوب برخوردار هستند. شهر سالم دارای فضای عمومی و دارای چشم‌انداز زیبای الهام گرفته از فضای سبز مناسب و تلفیقی از معماری بومی و مدرن است. شهر باید دارای امکانات فرهنگی و آموزشی مانند کتاب‌خانه‌ها، فرهنگ‌سرا، سینماها، دانشگاه‌ها، و … باشد. و این امکانات به‌طور عادلانه در اختیار عامه مردم قرار گیرند. هم‌چنین زمینه‌های لازم برای مشارکت و فعالیت اجتماعی بانوان به‌طور عادلانه فراهم شده است. به‌طور کلی شهر سالم دارای ویژگی‌های زیر است:
۱- کار اصلی شهر سالم تأمین هرچه بیش‌تر سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و فرهنگی شهروندان است.
۲- هر شهر سالم شرایطی را فراهم می‌سازد که بر سیاست‌های ملی بهداشت عمومی اثر گذاشته تا بتوانند موجب توسعه بهداشتی شود.
۳- شهر سالم برای ارتقای چنین سطحی از حیات مدرن می‌تواند نیروی مردمی را بسیج کند.
۴- شهر سالم در سازمان‌دهی و سامان‌دهی جلب همکاری و هماهنگ دستگاه‌ها و سازمان‌های بین‌بخشی تلاش می‌کند تا تمام امکانات بالقوه با حمایت مردمی به کار گرفته شود.
۵- شهر سالم شبکه‌ها شهری و بین‌شهری برای توسعه بهداشت و ارتباط آن با مرکزیت را ایجاد کرده و شرایط دسترسی همگان به بهداشت و سلامت را فراهم می‌سازد.(ارجمند نیا، ۱۳۸۹).
*کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

*هرگونه برداشت و تلخیص از مطالب این تارنما بدون ذکر منبع ممنوع است و پیگرد قانونی دارد.