امروز : پنج شنبه, ۱۴ تیر , ۱۴۰۳ - 28 ذو الحجة 1445
شهرداریها و توجه به نمادهای بومی در المانهای شهری
وقتی فضای ظاهری یک شهر درهم ریخته و بیقواره باشد، حس افسردگی و کسل بودن را در شهروندانش تشدید میکند. بدین روی ظاهر آراسته و منظم یک شهر که المانهای آن را طراحان با ذوق و سلیقه و هنرمندانه بر اساس هویت فرهنگی، ملی، بومی و تاریخی آراستهاند پیوندی تنگاتنگ با روحیه و آرامش شهروندان دارد. به دیگر سخن، فضاهای متناسب با هویت شهری آرامش، امنیــت و مشارکت شهروندان را در پی دارد.
وجود اِلمانهای شاخص علاوه بر زیبایی، کیفیت فضا را بهبود میبخشد و همین فضای خاص بر ذهن شهروندان نقش میبندد و روی زندگی آنها نیز تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. بدین روی طراحان شهری باید عناصر و المانهایی را در فضاهای شهری، بهکار بگیرند که هویت شهری را در ذهن شهروندان بازتاب دهد. بهگونهای که این موضوع به رضایتمندی شهروندان و بهبود کیفیت محیط شهری کمک کند. ساختار و چیدمان شهری باید با کمک فضاهای عمومیاش زندگی را در شهروندان جاری و ساری کند و همچنین شهروندان با دیدن فضاهای شهری زیبا و شاداب حس خوب زیستن را در خود تجربه کنند.
اینجا یادآوری این نکته ضروری و مهم به نظر میرسد که باید مدیریت شهری در زمینهی چیدمان و طراحی المانها در فضای عمومی شهری از دانش و تجربهی کافی برخوردار باشد یعنی سواد مدیریت شهری داشته باشد و همچنین از مشاوران کارکشته و باتجربه، بهرهبگیرد تا طراحی ناموفق و نامطلوب المانهای و عناصر نامربوط در فضای عمومی ایجاد نشود.
اِلِمان باید هویت یکدستی را به شهروندان القا کند. یعنی باعث تمایز یک مکان از مکان دیگر شود. اما آیا در شهرهای لرستان به ویژه مرکز استان (خرمآباد) این حس به شهروندان القا میشود؟ اصولاً المانها و عناصر سازندهی یک شهر چه بهرهای از فرهنگ بومی و تاریخی ما بردهاست؟ چقدر از داشتههای فرهنگی، تاریخی و مذهبی خود در این زمینه، مدیران شهری در راستای تقویت هویت بومی استفاده کردهاند؟
با نگاهی گذرا به فضای عمومی شهرهای لرستان، عنصر سرزندگی و نشاط دیده نمیشود یا اگر هست پیوند قوی و مستحکمی را برقرار نمیکند. ورودی و خروجی بیشینهی شهرهای لرستان نه تنها چشمنواز نیست بلکه دلگزاست. همچنین کمتر در شهرهای لرستان از برندهای بومی در فضاهای عمومی در قالب تندیس بهرهبرده میشود.
این نمادها و برندها میتواند شخصیتهای ملی، مذهبی، علمی، تاریخی را فرایاد بیاورد یا محصولات معروف اقتصادی و کشاورزی را. مثلاً اخیر شهرداری همدان برای برنده «سیر» فراخوان داده است. حرکتی خوب که هم میتواند این محصول را در ذهنها تثبیت کند و هم هویت مکان تولید کنندهی آن را معرفی نماید. ما نیز در لرستان میتوانیم از برندهای معروف خود در راستای حفظ هویت معنوی و فرهنگی استفاده کنیم. برای نمونه: انار لرستان (سیاو کوهدشت) قابلیت این را دارد که علاوه بر شهر کوهدشت میدانی به نام انار داشته باشیم، تندیس آن را در مرکز استان نیز نصب کنیم با این کار هم این محصول به نام لرستان ثبت میشود و هم جلوههای بصری آن شهر را زیباتر میکند.
ما چرا نباید میدانی بزرگ به نام بلوط داشتهباشیم؟ چرا نباید میدانی به نام انجیر پلدختر، عسل لرستان، زردآلوی دورود و… با المانها و عناصر رنگ به رنگ داشته باشیم تا روح زندگی در شهر دمیده شود؟ ما حتا نتوانستیم از عناصر و المانهای گذشتهی شهرهای خود به درستی و خوبی محافظت کنیم.
المانها و عناصر موجود در شهرهای ما پیوند چندانی با فرهنگ بومی برقرار نمیکنند. بیشینهی آنها کپیبرداری از نمادها و الگوهای غیربومی و معمولا غربی هستند.
باغ مفرغ در خرمآباد حرکت خوب و ارزشمندی بود. استادمحمدحسین آزادبخت با مهارت و هنرمندی خاص خود برخی از مفرغهای لرستان را در این باغ طراحی کرد اما بعدها این ایده خوب اجرا نشد و ادامه نیافت. اکنون این باغ رها شده است، در غرب آن بافت فرسوده و یک پارکینگ، جلوههای بصریاش را تحت شعاع قرار داده و گردشگران و شهروندان چندان رقبت و میلی برای آسودن و لذت بردن از این فضای عمومی ندارند! چندی پیش هم یک دکل مخابراتی را در میدان توحید روبهروی بیمارستان توحید خرمآباد نصب کردند. کجسلیقی در نصب این دکل چنان هویداست که هر بار آدم از مقابل آن میگذرد حس ناامیدی به او دست میدهد. اولا چرا شهرداری اجازه دادهاست تا دکلمخابراتی در این میدان نصب شود زیرا جلوههای بصری محله را به هم ریخته است؛ دودیگر دستکم روی سیمانِ سیاهِ زمخت را که دکل روی آن استوار است با سنگ یا رنگی شاد بپوشانید. از این دست کجسلیقگیها در شهرهای لرستان فراوان دیده میشود. بعدها بیشتر به این موارد میپردازیم.
فرجام سخن اینکه: «نشانهها و المانهای شهری در زندگی روزمرهی افراد نقش مهمی را ایفا میکنند و به بیان هویت یک شهر میپردازند و چون به دفعات درطول یک زمان طولانی در اذهان تکرار میشوند.» بنابرابن دقت در طراحی و اجرای آنها مهم است.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.