دراین سه مرحله، جمعی از شخصیت‌های سیاسی، فکری ‌و مردم عادی، آن هم با بهره‌مندی از فضای آزاد رسانه‌ای که دراختیار داشتند، برپایی ستادهای گوناگون، هزینه گردهای هنگفت، سفرهای تبلیغی به نقاط مختلف کشور و حمایت برخی جریان‌ها و چهره‌های شناخته شده از طیف‌های اصلاح‌طلب و اصول‌گرا و حتا برخی دیگر از منتقدان به وضعیت موجود که بیرون از این دوجناح اصلاحی و اصولی هستند به فعالیت‌های شبانه‌روزی برای آمدن مردم به پای صندوق‌های  رای در راستای موفق شدن نامزد مورد نظرشان کوشش‌های فراوان نموده‌اند. اما از سوی دیگر مخالفان رأی دادن یا تحریم‌کنندگان با این‌که از آزادی عمل و داشتن امکانات برای ابراز دلایل خود و دعوت آشکار به‌ویژه در رسانه‌های عمومی با محدویت‌ها و هشدارهای برخی مقام‌های مسئول از دعوت مردم به رای ندادن درانتخابات با تنگناها و نابرابری‌هایی نسبت به موافقان روبه‌رو بودند؛ اما انتخابات ۱۱ اسفند با مشارکت حدود ۴۰ درصد و دور دوم مجلس با درصد پایین‌تر از دور اول انجام شدند. انتخابات رییس جمهور در هشتم تیر ماه در همان حدود ۴۰ درصد مشارکت برگزارشد و چون حد نصاب رای مورد نظر به دست نیامد انتخاب رییس جمهور به دور دوم موکول شد.

در این سه مرحله، حدود ۶۰ درصد یا اکثریت واجدین شرایط رای دادن از رفتن به پای صندوق‌های رای در اعتراض و نارضایتی به وضعیت موجود خودداری کردند؛ از این منظر عمق شکاف دوقطبی شدن میان موافقان و مخالفان شرکت یا عدم شرکت درانتخابات‌ها برای عبور یا تداوم و اصلاح ساختار حاکم برقوانین جاری آشکارتر شده است.

بنابراین، سمت و سوی فرجام این شکاف بین دولت و ملت آن هم با همراهی بخش‌هایی از جامعه به لحاظ توازن قوا درعرصه‌های انتخاباتی درچند ماهه‌ی اخیر به نفع کسانی که مخالف رای دادن بودند رقم خورده‌است؛ این توازن قوا در آینده چه روندی را طی خواهد کرد به عمل‌کرد حاکمیت در شنیدن این صدای اکثریت جامعه بستگی دارد و هم‌چنین دیگر تحولات در راستای انسجام مخالفان رای دادن برای دست‌یابی به خواست‌ها و مطالبات خود مشخص‌تر خواهد شد.

حاجیعلی شرفی  ـ  ۱۰ تیرماه  ۱۴۰۳