براساس این گاه‌شماری که شیوه‌ای تجربی برگرفته از تغییر آب و هواست، آخرین ماه هر فصل را پیش درآمد فصل بعدی به حساب می‌آورند که با تقویم رسمی کشور تفاوت دارد‌. با این تعریف چهارماه خرداد، شهریور، آذر و اسفند به صورت طبیعی جزیی از فصل بعدی می‌باشند. ازین چهارماه که در تقویم رسمی کشور هر یک از فصل خود مستقل می‌باشند. در گاهشماری سنتی چنین نقشی ندارند‌. به هرحال و با این تعریف اسفندماه پیام‌آور فصل بهار به حساب می‌آید، چرا که در این گاه‌شماری با وزش باد بهاری کله‌باد نسیم نرم و گرم سوز و سرمای زمستانی را از بین می‌برد و زمین با نفس گرم بهاری کم‌کم در تکاپوی رویش دوباره گل‌ها و گیاهان جان می‌گیرد و طبیعت مرده از سرما و یخبندان زمستانی بیدار و هرروز سبز و سبزتر می‌شود.
مردم لرستان هم مانند همه ایرانیان دراین ماه و برای استقبال از سال نو و نوروز حال و هوای دیگری پیدا می‌کنند که تا رسیدن به عید و سال نو کارها و آیین‌های خاصی انجام می‌دهند که به نوعی برگرفته از سنت‌های دیرپای آنان است.
درین فقره به چند نمونه ازاین امورات اشاره می‌کنیم.

گرت و دیله گرته، یا خانه‌تکانی
واژگان گرت و دیله، به معنی گرد و دوده است و پاک کردن خانه‌ها با آداب خاص است. از آن‌جا که تا همین چندسال پیش کار پخت و پز و سوخت و ساز منازل در اجاق‌های روباز و با سوخت هیزم و فضولات خشک حیوانات «تپاله» صورت می‌گرفت، بدیهی است از چنین سوخت‌وسازی دارد دیوارها دودزده و سیاه می‌شدند. واژگان گرت و دیله برگرفته از این اتفاق است. مردم برای زدودن این آلودگی‌ها خاک سفید را با آب مخلوط می‌کردند و این دوغاب سفید را با وسایل دم‌دستی روی در و دیوارها می‌پاشیدن و خانه‌ها را از دوده پاک می‌کردند، این کار هنوز هم در بسیاری از روستاهای دورافتاده که از امکانات نفت و گاز محرومند، به همین شیوه، عمل می‌نمایند. به اصطلاح گرت و دیله می‌گیرند.
خانه‌تکانی منحصر به سفیدکاری خانه‌ها با دوغاب نیست، هرکسی به نحوی در هرجا و جایگاه خود چه مدرن و چه سنتی برای نوروز برنامه دارد. پشت زیراندازها، قالی‌ها، گلیم‌ها و نمدها با آب رودخانه‌ها و جویبارها، پهن کردن پوشیدنی‌ها زیرآفتاب، تغییر دکوراسیون منازل همه و همه اموراتی است برای استقبال از نوروز که مردم لر تبار هم براین سنت‌ها و آیین‌ها پایبندند.

رخت نو، پرتال نو
پوشیدن البسه و پرتال نو هم از رسوم مردم این دیار است. بر این اساس عقیده دارند که در نوروز هرکسی به هرحالی که باشند، تا پایان سال از چنان حالی برخوردار خواهند بود. نونوار باشی نو نوار، خندان باشی خندان و شادمان خواهی ماند. با این باور هرکسی به وسع و توان خود، لباس نویی خریداری می‌نماید. چنین است که در نوروز همه‌ی مردم پوشاک نو بر تن دارند، هم‌چینن به لحاظ خلق و خو سعی دارند با چهره‌های شاد در کوچه و بازار ظاهر شوند. این شیوه‌ی رفتار ناشی از باورمندی‌هایی است که از نوروز می‌گیرند، به آن عمل می‌کنند.

دیِن و دوسی، دیدن و دوستی(آشتی کردن)
یکی دیگر از سنت‌های پسندیده نوروز در فرهنگ مردم لرستان دید و بازید جمعی است، در فرهنگ شفاهی مردم لرستان روز اول سال نو را روز گردش می‌گویند. این روز را در روزشماری ایام به حساب نمی‌آورند. بنابراین روز چهاردهم فروردین را روز سیزده بدر به حساب می‌آورند. این پدیده خاص مردم شهر خرم‌آباد است. در روز گردش مردم خرد و کلان، زن و مرد به صورت جمعی به دوره می‌افتند و به منازل همسایگان می‌روند، بساط تبریک و ماچ و بوسه به راه است. در چنین روزی هرگاه دو یا چند نفر بر سر موضوعاتی از یکدیگر گله داشته‌باشند، یا کار آن‌ها به قهر و دشمنی کشیده شده‌باشد. لاجرم درین جمع باهم روبه‌رو می‌شوند و با سلام و صلوات حضار دست در گردن یک‌دیگر کرده و آشتی می‌کنند. مردمان لرتبار عقیده دارند در نوروز کینه‌ها و عدوات نباید در بین مردم بماند. زیرا این‌کار در طول سال جدید باعث رنج و حسرت خواهدشد. پس هرکسب سعی می‌کند به حرمت نوروز بر دشمنی‌ها پشت پا بزند، با دل پاک و عاری از کژی‌ها و کینه و حسدها پای به سال جدید بگذار‌ این باورمندی نیز برگرفته از حرمت نوروز است.

عید مردگان
آیین نکوداشت مردگان قبل از نوروز نیز در فرهنگ مردم لرستان جایگاه ویژه‌ای دارد. این سنت هرسال یک روز قبل از تحویل سال نو و یا نوروز انجام می‌گیرد. در چنین روزی که معمولاً غروب روز قبل از تحویل سال( نوروز) است و مردم به آن عیدمردگان می‌گویند، به صورت جمعی و خانوادگی در قبرستان‌ها و بر مزار اقوام و آشنایان حاضر می‌شوند. با خرما و حلوا و شیرینی بین حضار برای اموات فاتحه می‌خوانند و این چنین مردگان را ارج می‌نهند و یاد آن‌ها را گرامی می‌دارند. این سنت را در فرهنگ این مردمان عید مردگان می‌گویند که بر عید زندگان ارجحیت دارد‌.

الِفَه، عرفه
الفه شب آخر اسفندماه یا شب قبل از عید است. در این سنت هریک از خانواده‌ها بسته به توان مالی خود از یک یا چند نوع خوراکی آماده می‌کنند. بر اساس یک سنت کهن این خوراکی‌ها را به خانه بزرگان خانواده می‌برند. جمعیت حاضر به نوبت خوراکی‌های هر خانواده را به نیت اموات صاحب عزا می‌خورند و سپس فاتحه می‌خوانند. این‌کار تا اتمام همه خوراکی‌های حاضر و جدا جدا صورت می‌گیرد. در باور عامه مردمان لرتبار به این باورند که در شب الفه مردگان با روح خود در منازل اهل عیال خود حاضر شده و ناظر و شاهدند و می‌بینند که آیا بازماندگان به یاد آنان هستند و یا خیر و چنان که بازماندگان به یادشان باشند، برای آنان دعای خیر می‌کنند و در غیر این‌صورت با آه سرد برمی‌گردند. این آه سرد برای بازماندگان بدیمن خواهد بود.

بازی‌ها
در فرهنگ مردم لرستان بازی‌های فراوانی با نام و نشان از نوروز وجود دارد. این بازی‌ها که عموماً جمعی و گروهی هستند، از نیمه دوم اسفندماه تا روز سیزده‌بدر در مکان‌های باز و در انجام‌ می‌گیرند. عموم این بازی‌ها گروهی و جمعی هستند. بازیگران در رده‌ی سنی مختلف از کودکان تا بزرگسالان که هریک ازاین رده‌های سنی بازی‌های ویژه خود را دارند. اعم از دختر و پسر حضور دارند. به یک نمونه ازاین بازی‌های دخترانه اشاره می‌کنیم؛ در این بازی دختران نوجوان دست در دست هم، دایره وار می‌چرخند و درحالی‌که می‌رقصند به صورت گروهی می‌خوانند:
زبیده، زبیده تقله بکو صو عیده
(زبیده رقصی بزن و پای‌کوبی کن که فردا عید است)
پرتال کهنه فرّی ‌ده، صو عیده
(لباس‌‌های کهنه را دور بریز که فردا عید است)
آش عیدمو وه دآره، هو هو هو وهاره
(غذای عیدمان در حال پختن است و هیاهوی بهار است)
وهاره بآوه فقیر و ژاره، وهاره
(بهار است و پدر فقیر و بیچاره است)
برالم سوز سواره قاصد فصل وهاره
(برادرم بر اسب سبز سوار و قاصد بهار است)
آسمو پر آساره تا روز پاک دیاره
(آسمان پر از ستاره و تا روز پاک دیدار است)
حوا و گلی و زبیده، دس بگرن صوعیده
(حوا، گلی و زبیده، دست بزنید که فردا عید است)
شه وا بکش زبیده، صو عیده و صو عیده
(شاباش بده زبیده، فردا عید است)